Yapar Paslanmaz, “Paslanmaz çeliğin güvenle yoğrulmuş hali” sloganı ile sizlere paslanmaz çeliği en uygun fiyata sunmaktadır. Paslanmaz çelik hakkında detaylı bilgiyi bu makaleden edinebilirsiniz.
Paslanmaz çelik, metalurjide çeliğin, minimum %10,5] ila %11 arasında krom eklenerek elde edilen alaşım olarak tanımlanır.
Paslanmaz çelik, korozlanma veya paslanma yapmaz ve sıradan çelikler gibi üzerinde su lekeleri bırakmaz. Ancak tamamen leke geçirmez değildir, düşük oksijenli ve zayıf sirkülasyonlu ortamlar ile yüksek tuzluluk paslanmaz çeliği etkiler. Krom oranı ve pasivasyon oranı çeliğin korozyona ve pasa direncini belirler.
Demir-Karbon alaşımı olan Paslanmaz Çelik, minimum %10,5 krom elementi içerir demiştik. Peki krom’un paslanmaz çelik üzerindeki etkisi nedir ?
Krom, Çeliğin paslanmamasını sağlayan elementtir. Krom elementi lekelenmez, korozyona uğrama ve kesinlikle paslanmaz. Krom, çeşitli sanayilerde kullanılıyor olsa da bazı sektörlerin vazgeçilmezi. Korozyona dayanıklı çelik olarak bilinen krom, Yapar Paslanmaz bünyesinde imal edilmektedir. Günümüz şartlarında pek çok Paslanmaz Çelik alaşımı ve ürününü pek çok özelliklerde kolaylıkla bulmak mümkün. Bu ürünlerin çevre şartlarına oldukça dayanıklı olması, tercih edilme sebeplerinin başında gelmektedir.
Paslanmaz çelikler akrabaları olan diğer çelikler gibi, yassı ürün olarak, plaka olarak, çubuk olarak, tel olarak, boru olarak, şekilli uzun ürünler olarak gibi birçok şekilde soğuk ve sıcak haddeleme yöntemleri ve döküm parçaları olarak, gıda endüstrisinde, tıpta, cerrahi donanımlarda, endüstriyel donanımlarda, otomotivde, beyaz eşyada, yapılarda ve yapı elemanlarında, binalarda gibi birçok alanda geniş bir şekilde kullanılmaktadır. Mutfaktan takıya, otomobil sanayisinden uçak sanayisine birçok alanda kullanılan paslanmaz çelik, uzun ömrü ile birçok sektörde tercih edilmeye devam ediyor. Korozyon ve oksitlenmeye karşı son derece dirençli olması sebebi, tercih edilmesine önemli ölçüde etki etmektedir.
Paslanmaz Çeliğin gücünü, esnekliğini ve zarafetini tam anlamı ile kullanabilmek için projelendirme aşamasının olması gerektiği gibi ilerlemesi gerekir. Paslanmaz Çeliğin kullanılacağı ortam, maruz kalacağı ısı, korozyon ve diğer etmenler analiz edilmeli ve göz önünde bulundurulmalı, bu hesaplamalara göre uygulamaya geçilmelidir.
Paslanmaz çeliğin bu denli gücünü uzun yıllar korumak için elbette bazı detaylar bulunmaktadır. Geniş ısı sakalasına maruz kalan paslanmaz çelik ile, deformasyona maruz kalacak olan paslanmaz çeliğin imal edilme süreci, diğerlerine göre daha farklı olmaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi projelerin üretimi aşamasında çeşitli analizler yapılmalı, tüm varyasyonlar hesaplanmalı ve üretim bu hesaplamalara göre yapılmalıdır.
Pasivasyon adı verilen bir yöntem ile Paslanmaz Çeliğin üzerinde gözle görülmeyecek kadar ince bir koruma katmanı oluşturulur. Bu katman sayesinde paslanmaz çelik ile imal edilen ürünler su, gaz ve diğer etmenlerden korunmuş olur. Bu katmana zarar gelmesi durumunda özel moleküler yapısı ile tekrar onarılmakta ve paslanmama özelliği korunmaktadır.
Korozyona ve lekelenmeye karşı direnci oldukça yüksek olan Paslanmaz Çeliğin kullanım alanı gördüğünüz üzere oldukça geniştir. Bu denli kullanışlı bir hammaddeyi ustalıkla işlemek ise Yapar Paslanmaz’ın işidir.
Paslanmaz çelik %100 geri dönüştürülebilirdir. Kullanılan paslanmaz çeliğin %60 ‘ı ömrünü tamamlamış ürünlerden alınan paslanmaz çelikler ve üretim proseslerinin hurdaları gibi geri dönüştürülen malzemelerin tekrardan değerlendirilmesiyle üretilmektedir. Böylece çevreci bir yapıya sahip olan Paslanmaz Çelik, yapılarda ve makinelerde kullanılmayı sonuna kadar hak ediyor…
Paslanmaz çelikler kristal mikroyapılarına göre beş gurupta sınıflandırılırlar:
- Östenitik Paslanmaz Çelikler
- Ferritik Paslanmaz Çelikler
- Martensitik Paslanmaz Çelikler
- Dubleks Paslanmaz çelikler
- Çökelmeyle Sertleştirilmiş Paslanmaz Çelikler
1. Östenitik Paslanmaz Çelikler:
300 serisi veya östenitik paslanmaz çelikler dünya toplam paslanmaz çelik üretiminin yaklaşık %60 ‘ini oluştururlar. Maksimum %0,15 karbon, minimum %16 krom ve östenitik yapıyı çok düşük sıcaklıklardan ergime sıcaklığına kadar kararlı kılmak amacıyla yeterli miktarda nikel ve/veya mangan içerirler.
En çok bilinen türü 18/10 (304 kalite) paslanmaz çelik olarak tanınan ve %18 krom ve %8 nikel içeren çeliktir. AL-6XN ve 254SMO gibi “süperöstenitik” paslanmaz çelik olarak bilinen çelikler içerdikleri yüksek molibden (>%6) ve nitrojen ilaveleriyle ve yüksek nikelin gösterdiği yüksek stres korozyon direnci sayesinde çok etkin bir klorit çekirdeklenme ve çatlama korozyonu direnci gösterirler.
“Süperöstenitik” ‘lerin yüksek alaşım içerikleri maliyetlerinin de çok yükselmesine neden olur. Bu nedenle tamamen aynı olmamakla birlikte benzer bir performansı, daha düşük maliyetle ferritik veya dubleks paslanmaz çelik gruplarından da elde edilebileceği unutulmamalıdır. En yaygın olarak bilinen östenitik kaliteler 304 ve 316 ‘dır.
Östenitik paslanmaz çelikler manyetik değildirler ve ısıl işleme tabii tutulamazlar, süneklik özellikleri yüksektir, haddelemeyle sertleştirilebilirler ve mükemmel bir korozyon dayanımına, işlenebilirlik özelliğine ve kaynaklanabilirlik özelliğine sahiptirler. Yapıları FCC ‘dir.
2. Ferritik Paslanmaz Çelikler:
Ferritik paslanmaz çelikler genelde nikel içermeyip yüksek krom içeren (%10,5 ile %30 arasında), molibden, titanyum vanadyum gibi karbür yapıcı ve ferritik yapıyı istikrarlı kılan alaşım elementleri içeren bir paslanmaz çelik gurubudur. Genelde içerdikleri yüksek krom oranı, ferritiklere çok yüksek bir korozyon direnci sağlar.
Daha çok yakın akrabaları olan karbon çeliklerin özelliklerine yakın mekanik ve fiziksel özelliklere sahip olan ferritik paslanmaz çelikler, östenitiklerin tersine manyetiktirler, düşük karbon içerikleri nedeniyle ısıl işleme tabii tutulamazlar ve kolayca haddelenebilirler.
Bu tür çeliklere tek uygulanabilen ısıl işlem tavlama işlemidir. Son zamanlarda alaşım elementlerinde, özellikle nikelde, yaşanan aşırı fiyat yükselişi ve değişkenliği, ferritiklerin geliştirilmesine hız kazandırmış olup, düşük maliyetle östenitikler kadar korozyona dayanımlı yeni, geniş bir kullanım alanına sahip ve maliyeti çok daha düşük ferritik kaliteler de geliştirilmiştir. En yaygın olarak bilinen ferritik kaliteler 430 ve 442 ‘dir. Ferritiklerin yapıları BCC ‘dir.
3. Martensitik Paslanmaz Çelikler:
Fakat içerdiği fazladan karbon ilavesi nedeniyle, karbon çelikleri gibi ısıl işlemle sertleştirilip, mukavemeti artırılabilir. Temel alaşım elementleri: %12 ile %15 arası krom, %0,2 ile %1,0 arası molibden ve %0,1 ile %1,2 arasında karbon ‘dur. Birkaç martensitik kalite haricinde içeriğinde nikel bulunmaz. Yukarda bir mikroyapı örneği görülen martensitik paslanmaz çelikler manyetiktirler.
Artan karbon oranına bağlı olarak, sertleştirilebilirlikleri ve mukavemetleri artarken, toklukları ve süneklikleri azalır. Yüksek karbon oranına ve diğer alaşım elementlerine bağlı olarak, 60 HRC ‘ye kadar ısıl işlemle sertleştirilebilirler. Menevişleme veya temperleme olarak adlandırılan ısıl işlem sonrası stres giderme işleminden sonra, en uygun korozyon dayanımına ulaşılır.
Ferritik ve östenitik kalitelerle karşılaştırıldığında korozyona dayanım özelliği martensitik kalitelerin biraz düşüktür. İşlenebilirlik ve şekillenebilirlik özellikleri yüksektir. İçerdikleri alaşım elementlerine ve oranlarına bağlı olarak yapılarında az miktarda kalan-östenit yapı olabilir. Martensitik çelikler özellikle mukavemetin ve mekanik aşınmaya karşı direncin, korozyona karşı dirençle birlikte istenildiği alanlarda çok başarıyla uygulanabilir. Takım çeliği olarak da kullanılır. Uygulama alanı çok geniştir. Yapıları BCT ‘dir.
4. Dubleks Paslanmaz Çelikler:
Mikroyapılarında genelde eşit oranlarda ferrit ve östenit içeren bu çeliklerin korozyona karşı performansı
içerdikleri alaşımlara göre farklılık göstermektedir.
Dubleks paslanmaz çelikler östenitik paslanmaz çeliklere
göre daha yüksek bir mukavemete sahip olmakla birlikte, bölgesel korozyonlara karşı özellikle çekirdeklenme,
çatlak ve stres korozyonuna karşı östenitiklerden daha iyi bir dayanıma sahiptirler. Dubleks kaliteler de %19 –
28 arasında olan yüksek orandaki krom, %5 ‘e kadar bulunan molibden ve östenitiklere göre daha düşük
oranlarda olan nikel içerikleri sayesinde östenitiklere göre daha mukavemetlidirler.
Dubleks paslanmaz çeliklerin en önemli kısıtlayıcı özelliği yüksek sıcaklıklarda ve çok düşük sıcaklıklarda kırılganlaşmalarıdır. Özellikle 300 °C ‘nin üzerinde ve -50 °C ‘nin altında kısa bir süre dahi çalışılırsa, dubleks çelikler kırılganlaşır ve tekrar tavlama
ihtiyacı doğar. En yaygın olarak bilinen dubleks paslanmaz çelik kalitesi 2205 kalitedir. Yapıları ferritik kısımları
için BCC, östenitik kısımları için FCC ‘dir.
5. Çökelmeyle Sertleştirilmiş Paslanmaz Çelikler (PH):
“Yaşlandırmayla sertleştirilen paslanmaz çelikler” olarak da adlandırılan çökelmeyle sertleştirilmiş paslanmaz
çelikler, temelde krom ve nikel içerip, martensitik ve östenitik kalitelerin arasında, her ikisinin de özelliklerini
uygun bir şekilde yapısında birleştiren bir paslanmaz çelik türüdür.
Martensitik paslanmaz çelikler gibi ısıl işlemle yüksek mukavemet kazanabildikleri gibi, östenitik kaliteler gibi de korozyon dayanımına sahiptirler. Sertleştirme, bakır, alüminyum, titanyum, niobium ve molibden gibi alaşım elementlerinin bir veya birkaçının ilavesiyle sağlanır. Bu grupta en yaygın olarak bilinen kalite 17-4 PH ‘dır. Bu kalite ayrıca 630 olarak da tanınır.
Adını %17 krom ve %4 nikel içeriğinden alan bu kalite, %4 bakır ve %0,3 niobium da içerir.
Paslanmaz Çelik Kaliteleri ;
•Krom miktarı %11-13 arasında olanlar
(405 ve 409 kaliteleri)
• Krom miktarı yaklaşık %17 olanlar
(430 ve 434 kaliteleri)
• Yüksek kromlular %19-30
(süperferritikler 442 ve 446 kaliteleri)
0 yorum